1 Mayıs Amele Bayramı
1 Mayıs işçi bayramı olarak kutlanan gün Türkiye’de ilk olarak ‘Amele Bayramı‘ adıyla 1921’de kutlandı. 1923 yılının 1 Mayıs’ında İktisat Kongresi’yle birlikte “1 Mayıs Amele Bayramı” adıyla yasalaştı.
1 Mayıs 1886’da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun 8 saatlik çalışma talebiyle iş bırakmalarının ardından 20 yıl geçtikten sonra Osmanlı topraklarında da işçiler dayanışma ve birlik için bir araya geldiler.
1906 yılının İzmir’inde turuncu bir zemine basılı Arapça el ilanları dağıtıldığında, kimsenin aklına bugünün bu kadar gelenekselleşeceği gelmiyordu. El ilanlarında; “Yurtsever Kardeşlerim! Şerefli Gazete Çalışanları! Haberiniz olsun ki, 1 Mayıs Dünya İşçileri Bayramı münasebetiyle amele kıraathaneleri civarındaki tren istasyonu mevkiinde toplantı ve gösteri vardır” bildirisi yazıyordu.
İLK ÜSKÜP’TE KUTLANDI
Osmanlı Devleti’nde en donanımlı 1 Mayıs, 1909’da Üsküp’te kutlandı. 1 Mayıs 1912’de de İstanbul’da kutlanmaya başladı.
İKDAM GAZETESİ
Osmanlı Devleti’nde ilk kitlesel 1 Mayıs gösterileri’nde 2 Mayıs’ta yayımlanan İkdam Gazetesi’nde şöyle yazıyordu: ‘’Amelenin bir kısmı bayramlarını kutlamak için mavi işçi gömlekleri giydikleri ve kırmızı boyun bağı taktıkları gibi, hemen hepsi de kırmızı rozetleri hami idiler. Sosyalist Fırka merkez-i umumisine kırmızı bayrak çekilmişti. Amelenin bindikleri bazı otomobillere de kırmızı bayrak çekmişlerdi.’’
2 MAYIS 1923 TEVHİDİ EFKAR GAZETESİ
1 Mayıs 1922’de Sultanahmet Meydanı’nda toplanan emekçileri Pangaltı yönünde yürüler, Galata’da başka grupla birleşir. Kağıthane’ye doğru sürdürülen yürüyüş boyunca bando, çeşitli uluslararası işçi marşları çalar. Aynı yıl, İzmir ve Ankara’da da 1 Mayıs gösterileri düzenlenir. 1 Mayıs 1923’te ‘’Amele Bayramı” ilan edildi.
1922 ANKARA
Aynı yıllarda (1922) Ankara’da ise “Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası”, 1 Mayıs’ı işçiler, aydınlar ve bazı milletvekillerinin katıldığı bir törenle kutladı. Partinin yayın organı olan “Yeni Hayat” dergisi, 1 Mayıs tarihinde ‘1 Mayıs Nüsha-ı Fevkalâdesi’ adıyla özel bir sayı çıkarıp şunları yazdı: ‘‘Amele kardaşım, yoldaşım, arkadaşım! Bir Mayıs gününü sana tebrik eylerim. Bu gün mefkûremiz henüz çocuk halindedir. Âti, o koca saadet-i beşer sizindir… Mecmuamız, 1 Mayıs bayramını umum cihan amelesine tebrik etmeyi, kendisine en büyük şeref bilir…’
20
0
20
20
